Onze oudste slaapt tegenwoordig weer innig met broertje beer. De beer die Olivier mee kreeg in zijn mandje toen hij overleed. Ik hoor hem ’s avonds kletsen tegen deze beer. Deze week opperde hij dat het gek was dat onze jongste Felix geen broertje beer had en zo dus niet met Olivier kon praten. Daar had ik nog nooit over nagedacht. Het persectief van een jongetje van 4 in de rouw. Met tranen in mijn ogen vertelde ik hem dat hij helemaal gelijk had. Het raakte me dat hij zo bezig was met de eenheid van ons gezin. Met zijn lieve broertjes. Dit weekend kochten we een broertje beer voor zijn broertje Felix. Onze drie mannen voor altijd verbonden via een beertje. Een hele mooie gedachte.
Felix en Olivier
Op de bank bladerde ik naar de foto van Olivier met broertje beer en het viel me op dat het scrollen steeds langer duurt. De tijd verstrijkt en dat is niet onverdeeld positief op zo’n moment. Ik moet terug naar eind 2018. En dat is een eind. Het moment dat ik bij de foto aankom, krimpt mijn hart ineen. Op deze foto lijkt Olivier zo enorm op Felix. Of Felix lijkt op Olivier. Dat is geloof ik de goede volgorde. Ook al is ook dat ineens raar, doordat Felix nu wel echt ouder begint te worden dan Olivier.
Net bijgekomen van deze schrik, krijg ik weer een beklemmend gevoel op de borst. Olivier lijkt zo grauw op deze foto. Hij heeft wallen, is grauw en mat en mijn klinische blik als arts gilt dat hij er erg ziek uitziet. De shift in perspectief die we toen al hadden, is ineens pijnlijk duidelijk. Het is een soort response shift die we kennen uit de palliatieve zorg. Dat wil zoveel zeggen als dat je je beeld bijstelt naar gelang je ervaringen. Nu, een kleine twee jaar na die foto is gemaakt, is mijn shift blijkbaar weer geshift. Ik voel me teruggezogen naar dat moment aan tafel. We gingen eten en Olivier was niet helemaal happy. De beer was met de post gekomen van zijn kinderdagverblijf. Zijn nannies waren zo lief hem iets zachts te sturen, nadat we verteld hadden dat hij echt te ziek aan het worden was. Deze beer was die avond onze redding aan tafel en werd naarmate de tijd verstreek steeds belangrijker.
Rouw-golven
Nu heeft Felix er ook eentje. Felix die al zoveel lijkt op zijn broer. Ik kan hem maar lastig met die beer zien. We doen het voor Benjamin. De jongen die zijn broertjes graag samen zou zien. Benjamin die zoveel troost haalt uit kletsen met zijn broertje nu hij begonnen is aan het leven als grote jongen. Hij gaat volledig naar school en deze ontwikkelingsstap brengt dus weer een rouw-golf. Volgens de kenners kan dit zo doorgaan tot hij klaar is met het maken van stappen. Maar wanneer zijn we daar klaar mee? Ramon en ik maken ook nog stappen. We leren veel van Olivier. Nog altijd. En ook zonder Olivier zouden we blijven leren. Alleen nu intensiever en ook bij ons gepaard met golven. Met pieken en dalen. Met alle mooie woorden die je erop kan plakken om de lelijke aspecten die ook bij groei en rouw horen te verbloemen. Groeipijnen en rouwranden bij iedereen.
Zoveel te vertellen
Hoe Felix dit zal beleven in de toekomst gaan we meemaken. Hij is het kindje dat broertje beer krijgt zonder zijn grote broer ooit echt gekend te hebben. Hij zal hem kennen uit verhalen. Uit foto’s en van de schitterende film die Living Memories voor ons heeft gemaakt. Een stukje geluk binnen alles. Als de film aan gaat, dan stopt Benjamin in zijn spel. Hij kijkt met grote ogen naar zijn broertje en is gehypnotiseerd door het beeld van het broertje dat hij zo mist. Het mannetje dat we allemaal zo missen.
Onze tweede die we zo graag een 'middelste kind syndroom' hadden aangedaan. Het jongetje dat we nog zoveel te vertellen hadden en hebben. Beginnend met hoeveel we van hem houden. Bij zijn spulletjes staat ook niet voor niets een boekje met “do you know how much we love you’. Misschien moeten pappa en mamma ook maar een broertje beer aanschaffen. Die kunnen we dan inzetten bij onze pieken en dalen en vertellen hoeveel we hem missen.